مقایسه تولید برق در ایران و دنیا

در نمودار فوق اختلاف قابل توجهی در سهم و روند هر کدام از این منابع وجود دیده می‌شود. همانطور که از گراف زیر مشخص است[1]، سهم زغال سنگ، نفت و انرژی هسته‌ای کاهش قابل توجهی را تجربه کرده‌اند که ناشی از بازدهی و اثرات زیست محیطی این منابع است. از طرفی دیگر سهم منابع گاز، باد و دیگر انرژی‌های تجدید پذیر افزایش چشمگیری یافته‌اند. 

از بین منابع فوق، انرژی هسته‌ای به سرعت از سال 2000 رو به کاهش گذاشته است. از یک توسعه فناوری‌های دریافت برق از گاز و انرژی‌های تجدید پذیر  باعث افزایش بازدهی و کاهش هزینه تولید برق از این منابع شده است و از طرفی دیگر لزوم ارتقاء استانداردهای ساخت نیروگاه‌های تولید برق هسته‌ای پس از حوادث چرنوبیل در سال 1986 و فوکوشیما در سال 2011 موجب افزایش هزینه ساخت اینگونه نیروگاه‌ها شده است[2] و علاوه بر آن حدود 3 برابر نیروگاه گازی مصرف آب دارد[3]. یعنی در حالی که هزینه تولید برق از باد، خورشید و نیروگاه گازی با طراحی جدید به حدود 85 دلار در هر مگاوات است، تولید برق هسته‌ای به مبلغ 130 دلار در هر مگاوات هم می‌رسد[2]. اما نمودار فوق نشان می‌دهد که ایران تنها کشوری است که در این شرایط و علی‌رغم دارا بودن دومین ذخایر گازی جهان، به جای توسعه در نیروگاه‌های گازی و تجدید پذیر، تصمیم به افزایش انرژی برق هسته‌ای گرفته است و طبق اعلام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال 2019 نیروگاه جدید تولید برق هسته‌ای با ظرفیت 1057 مگاوات را راه‌اندازی کرده است[4]. بدیهی است که ایران پتانسیل بسیار بالایی در ایجاد نیروگاه برق خورشیدی هم دارد. در نمودار زیر شیب رشد توسعه نیروگاه‌های انرژی تجدیدپذیر نشان می‌دهد که درس سال‌های گدشته به نسبت دنیا عزم جدی جهت جهش تولید این نوع برق برای جبران کمبودها وجود نداشته است. 

نتیجه‌گیری:

امروز، زمان تصمیم‌گیری است. تولید برق یک موضوع زیر ساختی است که تاثیرات قراوانی بر جنبه‌های مختلف اقتصاد خرد و کلان دارد. یک مسئله‌ی علمی چند رشته‌ای است و نباید از دریچه سیاست به آن نگاه کرد. علی‌رغم ضرورت رشد و توسعه و استقلال در علوم هسته‌ای در کشور، تمامی مراجع ذکر شده در این مقاله نشان می‌دهند در مورد تولید برق، انرژی هسته‌ای بازدهی و نتیجه رضایت‌بخشی ندارد.  ایران سرشار از دیگر منابع طبیعی جهت دریافت برق است لذا هدف گذاری تامین تنها 10 درصد از برق کشور از انرژی‌های تجدیدپذیر در سال 1404 که تازه معادل سال 1363 خواهد شد، به نظر نمی‌رسد که مناسب امکانات و شرایط این کشور باشد[5].

منابع:

[1] https://ourworldindata.org/electricity-mix#where-does-our-electricity-come-from

[2] https://www.technologyreview.com/2015/05/28/167951/why-dont-we-have-more-nuclear-power/

[3] https://monarchpartnership.co.uk/nuclear-power-water-consumption/

[4] https://cnpp.iaea.org/countryprofiles/IranIslamicRepublicof/IranIslamicRepublicof.htm

[5] سند ملی توسعه دانش بنیان انرژی های تجدید پذیر